Promotieonderzoek Roel Kooijmans: cliënten geven zelf hun mening

Op 24 oktober 2025 verdedigt Roel Kooijmans (psycholoog en onderzoeker) zijn proefschrift “Why ask them? It’s about me!” aan de Universiteit van Amsterdam. Het is het resultaat van jaren onderzoek naar een onderwerp dat hem nauw aan het hart ligt: het vergroten van eigen regie en zeggenschap van mensen met een verstandelijke beperking.
“Te vaak wordt gedacht dat mensen met een verstandelijke beperking niet zelf kunnen vertellen wat ze voelen of belangrijk vinden,” zegt Roel. “Maar mijn onderzoek laat zien dat dit wel degelijk kan – mits we de juiste taal en hulpmiddelen gebruiken.”

Van ingewikkeld naar begrijpelijk
Het idee voor zijn onderzoek ontstond uit een gesprek met de jongerenraad van De Hondsberg: de meeste zelfrapportagevragenlijsten in de zorg zijn veel te ingewikkeld. “Als je de vraag te moeilijk maakt, dan kun je niet verwachten dat iemand een betekenisvol antwoord geeft. Dan is het probleem dus niet dat iemand geen vragenlijst kan invullen, maar dat je de vraag verkeerd stelt. Dat was voor mij de aanleiding om te onderzoeken hoe dat beter kan.”
Roel verzamelde eerst bestaande kennis en vulde dat aan met nieuw empirisch onderzoek. Tot slot paste hij de inzichten toe in aangepaste vragenlijsten. De conclusie was helder: het werkt. “Meer mensen konden de vragen zelf invullen en de antwoorden waren betekenisvoller. Ook zagen we dat begeleiders en cliënten dichter bij elkaar kwamen in hun beoordeling.”

Betekenis voor Koraal
Het onderzoek sluit naadloos aan bij de strategische doelen van Koraal, zowel in de jeugdhulp als in de langdurige zorg. Roel: “We hebben de kennis uit mijn onderzoek geïntegreerd in de ontwikkeling van zelfrapportage-instrumenten die we nu in de praktijk gebruiken. Denk aan Mijn Mening in de langdurige zorg, waarmee cliënten zelf hun ervaringen delen, of de TIC-Y in de jeugdzorg, waarbij jongeren samen met begeleiders het leefklimaat in kaart brengen.”
De impact blijft niet beperkt tot Koraal. “Mijn Mening wordt inmiddels ook door andere organisaties gebruikt voor hun cliënttevredenheidsonderzoeken. De TIC-Y wekt zelfs internationaal belangstelling.”

Actief bijdragen aan vernieuwing
Deze brede belangstelling ziet Roel als een belangrijk signaal. “Door kennis te delen laten we zien dat Koraal niet alleen zorg verleent, maar ook actief bijdraagt aan vernieuwing in de sector.” Hij leverde bijvoorbeeld input bij de GGD Covid-monitor, zodat ook mensen met een verstandelijke beperking hun stem konden laten horen. Ook werkte hij mee aan de herziene handreiking zelfrapportage van het Landelijk Kenniscentrum LVB.

Vooroplopen in innovatie
Door kennis en ontwikkelingen op het gebied van zelfrapportage te delen met anderen, laat Koraal zien dat het staat voor inclusie en participatie van mensen met een verstandelijke beperking. Tegelijkertijd onderstreept dit hoe belangrijk innovatie is voor Koraal: altijd zoeken naar de best mogelijke ondersteuning van mensen met een verstandelijke beperking en een complexe ondersteuningsvraag.

Spannend en bijzonder
De weg naar het proefschrift was lang en intensief. “Ik ben er jaren mee bezig geweest, vaak naast mijn werk bij Koraal. Dat was soms pittig, maar ook heel leerzaam. Het mooiste was dat ik veel van het onderzoek kon doen samen met cliënten als co-onderzoekers. Hun stem horen en erkennen – dáár draait het allemaal om.”
En hoe kijk je naar de verdediging van je proefschrift? Roel glimlacht: “Natuurlijk is het spannend om mijn onderzoek te verdedigen. Maar ik ben wel echt trots op wat er staat, dat het niet alleen een theoretisch verhaal is, maar professionals tools geeft om cliënten meer zeggenschap te geven. Want uiteindelijk gaat het om hun leven, hun keuzes. Zoals de titel zegt: ‘It’s about me!’”

Meer weten?
Roel verdedigt op vrijdag 24 oktober 2025 om 16.00 uur zijn proefschrift “Why ask them? It’s about me!” in de Agnietenkapel in Amsterdam.

De verdediging is in het Nederlands en online te volgen via de volgende link: https://hva-uva.cloud.panopto.eu/Panopto/Pages/Viewer.aspx?id=de84ae14-6f18-4239-a6ce-b355009a8e4a